Kush i shkakton zjarret dhe cilat janë veprimet kryesore gjatë zbulimit të zjarrit në pyje/kullota. (Masat që duhet të merren).
- Detyrë qytetare e cdo individi , në rast se zbulon zjarr në pyll/kullotë, është që të
njoftojë sa më shpëjt të jetë e mundur institucionet përgjegjëse. Nga shpejtësia e
informimit, saktësia dhe përmajtja varret suksei i aksionit të shuajtjes së zjarrit.
Hapat që duhet të ndërmerren janë:
- Telefononi nr. 128 pa pagesë I Shërbimit Zjarrfikës.
- Prezantoni veten me emër e mbiemër.
- Tregoni se ku jeni ( vendndodhjen e saktë).
- Tregoni venndndodhjen e zjarrit ( duke dhënë pikat orjentuese me ta sakta,
emrin e vendit , vendbanimit më të afërt apo objekte te njohura) - Tregoni llojin e bimësisë që po digjet ( dru , shkurre , bar etj)
- Nëse vëreni dicka të dyshimtë afer vatrës së zjarrit psh automjet mundohuni të shënoni targën apo ta mbani mend.
- Nëse vlerësoni se mund të shuani zjarrin me mjete rrethanore atëhere ndërhyni, ne të kundërt largohuni në një distancë te sigurt.
- Me qëllim që të kuptoheni me personin në telefon jeni të lutur të flisni qartëdhe ngadalë.
Informacioni i dhënë në këtë mënyrë është i saktë dhe përmban të gjitha elementet e
nevojshme , përcaktimi i vatrës së zjarrit, lloji i materialit djegës, nëse zjarri ka qënë i
qëllimshëm etj.
- Shkaqet e rrënies së zjarreve.
Arsyet e rënies së zjarreve janë nga më të ndryshmet , por në bazë të përvojave dhe
njohurive të deritanishme në 99% të rasteve të shfaqjes së këtyre zjarreve si shkak
paraqitet njeriu ( direct ose indirect). Rrufeja apo vetëndezja e pyjeve kap vetëm 1%
të rasteve. Renia e zjarreve në pyje/kullota ku shkaktar është njeriu ndodh nga
pakujdesia , padituria , piromania si sëmundje apo qëllim i pastër. Zjarret e
shkaktuara nga pakujdesia apo padituria , përfshijnë kryesisht zjarret e shkaktuara
nga njerëzit që punojne në pyje apo kullota të cilët kryejnë punime operacionale neë
këto zona. Këto zjarre ndodhin zakonisht në pranverën e herëshme kur vegjetacioni
barror nga viti i kaluar është i thatë dhe vegjetacioni i ri akoma nuk ka filluar. Këtu si
shkaktarë të zjarreve janë mbledhësit e frutave pyjore, bimëve medicinale , gjetarët,
fremerët apo edhe turistët.
Zjarret e qëllimshme bëhen me qëllim që të zgjerojnë tokën e punueshme apo
kullotat, ku njeriu ndez zjarrin pa llogaritur pasojat. Motivet e këtyre zjarreve janë nga
më të ndryshmet , ato mund të jenë edhe për përfitim ekonomik , për përfitim dru të
lirë për dru zjarri apo ndërtim, për të mbuluar prerjet ilegale etj. - Masat për parandalimin e zjarreve në pyje/kullota
Të gjitha masat që merren për parandalimin e zjarreve sipas kohës kur ndërmeren
dhe me cfarë qëllimi , ndahen në :
a.Masa preventive
b.Masa përgatitore
c.Masa direkte
a.Masat preventive
Janë masa mbrojtje kundër zjarreve që merren vazhdimisht gjatë gjithë vitit. Kjo për
shkak se njeriu është shkaktar i tyre në 99% të rasteve edhe këto masa janë të
përqëndruara plotësisht ndaj njeriut.Qëllimi final është të parandalohet shkaktimi i
zjarreve dhe të zvogëlohet numri i këtyre zjarreve. Në këtë kuadër këto masa janë.
Masa ligjore , mbrojtja e pyjeve/kullotave rregullohet me ligje dhe akte nënligjore ku
mbrojtja e tyre është përgjegjësi e të gjithëve por edhe e pronarëve ( bashkisë apo
subjekteve private) si edhe subjekteve që i menaxhojnë ato.
Masat edukative , këto janë masa të cilat në vetvete përfshijnë edukimin e njerëzve
dhe përdoren për të gjithë grupmoshat, mgjs më të përdorurat janë për të rinjtë deri
në 18 vjet. Mënyrat janë nga më të ndryshmet që nga mësimet në librat shokllorë ,
leksione të hapura për mbrojtjen e pyjeve nga zjarret, përdorimi i revistave,
fletpalosjeve, internetit tv etj.
Masa informative- propagandistike , qëllimi i tyre është për të paralajmëruar dhe
informuar njerëzit për rreziqet nga paraqitja e zjarreve në pyje si edhe për të
informuar se si duhet të sillemi gjatë qëndrimit ne pyll.Kjo masë kombinohet edhe me edukim.
b.#Masa_përgatitore.
Duke patur parasysh që masat preventive nuk e zgjidhin plotësisht problemin e
mbrojtjes së pyjeve nga zjarret , është e domosdoshme marrja e masave përgatitore
Këto masa kanë një natyrë të përherëshme gjatë gjithë vitit dhe përfshihen :
Zbulimi në kohë i zjarrit
Transferimi i Informacionit mbi zjarrin
Organizimi i zjarrfiksave dhe vullnetarëve
Ndërtimi i hendeqeve kundra zjarrit
Përgatitja e planit operativ vjetor për mbrojtjen e pyjeve nga zjarret.
Zbulimi në kohë i zjarrit është i një rëndësie të madhe për lokalizimin dhe fikjen
shpejt të ij. Zonat tona malore kanë një dukshmëri të dobët, me qëllim që zjarri të
mund të zbulohet në kohë organizohet shërbimi i monitorimit në terren nga
vëzhguesit kundra- zjarr / vrojtuesve kryesisht me patrullim nga toka në periudhën
më të rrezikuar të vitit ( Sipas VKM nr 1080/2010 për 5 muaj). E rëndësishme për
këtë faze është që nëpërmjet institucioneve qëndrore ( ministri/ agjensi etj) dhe jo
vetëm të kryhet monitorimi nga ajri , mbikqyrje automatike apo elektronike si edhe
vezhgimi satelitor. Masa keto të cilat do të mundësojnë zbulimin dhe monitorimin e
këtyre zjarreve.
Transferimi i informacionit mbi zjarrin i kryer nenë mënyrë të shpejtë dhe ka
efektin e dëshiruar. Dhënia e këtij informacioni bëhët npm telefonit apo edhe sinjalet
e tjera si flamuj etj. Qytetarët të cilët zbulojnë zjarre në pyje/kullota duhet të njoftojnë
në nr e tel 128 Shërbimin Zjarrfikës . Një organizim më i mirë në mënyrën e
transferimit të informacionit do të jetë nëpërmjet radiove- lidhese apo ndërtimit të
rrjetit te marrje-dhënie nëpërmjet pajisjeve vëzhguese në të gjithë territorin e
mbuluar me pyje.
Organizimi i zjarrfiksave dhe vullnetarëve deri tek vatra e zjarrit është shumë e
rëndësishme për këtë arësye duhet njoftuar menjëhere me zbulimin e zjarrit.
Transporti i organizuar i zjarrfiksave dhe pajisjeve mënyra e organizimit të tyre dhe
vullnetarëve krijon premisa për menaxhim të mira të situatës së zjarrit.
Ndërtimi i hendeqeve kundra zjarrit shërben si si një pozicion mbrojtës për
zjarfikësit por edhe vullnetarët.për këtë arësye hendeqet ekzistuese në pyje duhet të
jenë gjatë gjithë kohës të pastruar nga materiali djegës . Hapja e hendeqeve dhe
dimensionimi i tyre ( gjerësia) është e ndryshme në vartësi nga lartësia e pemëve,
pjerësia e terrenit etj. Psh nëse pemët janë rreth 20m , gjerësia e hendekut do të
jetë minimuni 40cm.
Përgatitja e planit operativ vjetor për mbrojtjen e pyjeve nga zjarret. Bazuar në
ligjin nr 9385/2005 “ Për pyjet dhe shërbimin pyjor” , ligjin nr 9693/2007 “ Për fondin
kullosor në RSH” si edhe VKM nr 1080/2012, hartohet plani operativ për mbrojtjen e
pyjeve nga zjarri.
c.#Masa_direkte
Pavarësisht nga masat më të mira preventivetë marra , zjarret përsëri ndodhin. Për
këtë arësye nevojiten masat direkte. Këto janë masa të cilat ndërmerren gjatë
kohëzgjatjes së zjarrit dhe synojnë lokalizimin dhe shuarjen e tij. Për të lokalizuar
apo shuar një zjarr është e nevojshme të largohet një nga elementet nga i
ashtuquajturi trekëndësh i Osborn-it, përkatësisht materiali djegës , burimi i
nxehtësisë apo oksigjeni.
Sipas asaj se cili material ose mjet përdoret për këtë qëllim , metodat e shuarjes
ndahen në:
- Shuarje e zjarrit me tokë, metoda më e vjetër e përdorur për këtë qëllim , ku
materiali i tokës përdoret si izolator , pra largon elementin oksigjen nga
materiali djegës. Toka gjithashtu vepron si një izolant i nxehtësisë ,
përkatësisht energjia termike për djegien e drurit. - Shuarje e zjarrit me ujë, edhe kjo një ndër metotat tradicionale në shuarjen e
zjarreve. Veprimi i ujit në procesin e shuarjes është i shumëfishtë.
Luftimi i zjarrit me zjarr , megjithëse duket si konfuze, kjo metodë është
efektive por mbart në vetvete rrezik dhe kërkon persona të trajnuar dhe me
përvojë. Në vartësi të taktikës për lokalizimin dhe shuarjen e zjarrit, në një
distancë të cakuar nga zjarri ndizet një “ zjarr i kontrolluar” ( që mund të
lëvizë në drejtim të kundërt ose të njëjtë me drejtimin e lëvizjes së zjarrit) i cili
djeg materialin para frontit të zjarrit , kur zjarri arin në atë sipërfaqe, nuk ka
cfarë të djegë dhe zjarri shuhet.
- Shuarje e zjarrit nga ajri nëpërmjet aeroplanëve është përdorur për herë të
parë në vitin 1930. Në përgjithësi kjo është një metodë uji ose kimikatesh , por
për shkak të specifikës është e vcuar si mëtodë e vecante. Është metodë
mjaft e shpejtë dhe efikase sidomos për rastet e tërreneve malore . - Shuarja e zjarrit me kimikate , në këtë rast përdoren kimikate të ndryshme.
Kjo metodë alternohet me atë të ujit sepse në përgjithësi këto kimikate shpërbëhen nëpërmjet ujit. Llogaritet se 70% e ujit që përdoret në shuarjen e
zjarreve harxhohet pa efektivitet , për këtë arësye ujit i shtohen kimikate të
ndryshme të cilat përmirësojnë efekin e shuarjes së zjarrit.